Russische dwerghamsters hebben een volle en zachte harendek. Dit harendek wordt vacht genoemd. De vacht bestaat uit twee soorten haren: ondervacht en dekvacht.
De ondervacht bestaat uit fijne donzige haartjes en heeft een isolerende werking. De dekvacht bestaat uit langere haren die dakpansgewijs over elkaar heen liggen.
Door deze ligging is het waterafstotend en dat is handig bij regenachtig weer. De vacht geeft tevens bescherming tegen kou, maar ook tegen warmte. Tevens geeft
de kleur van de vacht bescherming. Het is namelijk een zeer functionele schutkleur. De haren van de Russische dwerghamster bestaan uit drie kleuren. Het
eerste stuk van de haren is zwart van kleur, middenstuk donkerbruin en de haartoppen eveneens zwart. Het hele pallet samen
zorgt ervoor dat hij in het wild nauwelijks opvalt. Wanneer de vacht nat wordt, valt de tussenkleur minder op en lijkt de Russische dwerghamster
donkerder van kleur te zijn.
Bij de Russische dwerghamster zijn er vele kleurmutaties en één haarvariatie ontstaan zoals Blauw-wildkleur, Zwart en Golvend haar. Maar ook door kruisingen met de ander soort de Campbelli dwerghamster zijn er kleurmutaties van de ene soort overgebracht naar de ander soort. Zo'n kleur is bijvoorbeeld de Geel-wildkleur roodoog. De verschillende variaties kunnen met elkaar gecombineerd worden en leidt tot vele prachtige kleuren.
Haren bestaan uit drie delen: buitenste laag bestaat uit haarschubben, daaronder bevindt zich de schors en centraal binnen het haar het merg. De buitenste laag van het haar, de schors, bevat het pigment. Dit wordt melanine genoemd. Elk haar heeft een eigen haarzakje, ook wel haarfollikel genoemd. De vorming en de groei vindt plaats in het haarzakje. Onder in het haarzakje zit keratinocyten. Keratinocyten zijn cellen die uiteindelijk keratine wordt. Dit is het levenloos materiaal waaruit het haar bestaat. In het haarzakje zit ook melanocyten. Melanocyten cellen maken melanine aan. Melanine is pigment en zorgt voor de kleur. Melanine wordt toegevoegd aan keratine. En dit bepaald de kleur van het haar.
Melanocyt maakt melanine aan. Dit gebeurt in speciale blaasjes in de cel, melanosomen genoemd. De aanmaak van celeiwitten en het transport
hiervan vindt plaats in allerlei typen blaasjes. Een goede vorming van al deze blaasjes is dan ook zeer belangrijk voor het goed functioneren van de cellen in de
verschillende organen. Verschillende eiwitten zijn verantwoordelijk voor de goede vorming en transport van deze blaasjes.
Melanine dat zich in de melanosomen bevindt kent twee soorten pigmenten. Het ene soort is eumelanine (bruin-zwart) en bevat donker pigment. Ander soort is phaeomelanine (rood-geel) en zorgt voor de variatie tussen geel en rood. De combinatie van eumelanine en phaeomelanine bepaalt de haarkleur. Wanneer je naar de dekhaar van een wildkleur Russische dwerghamster kijkt, dan zien we dat het uiteinde van het haar zwart is, dan een deel bruin is en aan de basis eveneens zwart. Deze wildkleur patroon ontstaat omdat tijdens de groei van het haar er achtereenvolgens meer eumelanine, dan pheomelanine en dan weer eumelanine wordt gemaakt.
Wanneer het pigment aangemaakt is, bevindt het zich nog midden in de cel. Het pigment moet het nog naar de haarcel getransporteerd worden. Dit gaat via een meganisme dat je kunt vergelijken met transportbanden. Wanneer het aan de rand van de cel aangekomen is, wordt het melanosoom overgedragen op de keratinocyt, en dat wordt uiteindelijk keratine, het levenloos materiaal waar haren uit bestaan.
Bij de ontwikkeling van het melanosomen en het transport hiervan zijn verschillende genen betrokken. Wanneer door een mutatie één van deze genen beïnvloed of gewijzigd wordt, wordt het proces van pigmentvorming, transport van pigment, de overdracht aan het materiaal dat uiteindelijk haren wordt of de samenstelling van de twee soorten pigmenten verstoort. Kleurmutaties beïnvloeden dit proces. Eén van de bijzondere kleurmutaties is zwart. De mutatie zwart zorgt ervoor dat het meganisme dat ervoor zorgt dat een haar een agouti haar wordt, verstoort wordt. Het zorgt ervoor dat er een constante stroom van eumelanine aangemaakt wordt. Daardoor verdwijnt de agouti haaropbouw en wordt het haar egaal zwart van kleur. De meeste mutaties zorgen voor haperingen in het proces waardoor de kleur lichter wordt. Visueel geeft dit het grootste effect met zwarte pigmenten. We noemen dit dan ook wel verdunnen en de mutaties zelf worden verdunningsfactoren genoemd. Wanneer bijvoorbeeld door een mutatie minder eumelanine en meer pheomelanine gemaakt wordt, wordt de kleur van het haar geel.
Daarnaast zijn er nog twee genen bekend die het algehele processen in het lichaam regelen. Deze twee genen hebben ook invloed op de vachtkleur. Dit zijn mottled (gevlekt) en toxic milk. De eiwitten die door deze genen worden aangemaakt en aangestuurd, zijn betrokken bij het metabolisme van koper in het lichaam. Koper maakt deel uit van het enzym tyrosinase. Dit enzym zet animozuur om in pigment. Zonder koper kan er geen melanine gemaakt worden. Een bekende mutatie die voor een afwijking in het enzym tyrosinase zorgt, is albino. Albino zorgt voor dat het enzym tyrosinase inactief wordt. De haren worden daardoor geheel wit van kleur.
Je moet je realiseren dat deze zelfde genen eveneens betrokken zijn bij de vorming van andere celblaasjes en transport van andere celblaasjes, bijvoorbeeld voor de aanmaak en transport van stollingseiwitten. Bij verschillende kleurmutaties is ook geconstateerd dat er problemen zijn bij de bloedstolling. Een ander voorbeeld is de b-factor, ook wel bruin genoemd. Deze mutatie zorgt ervoor dat zwart pigment bruin wordt. Bij de muizen is geconstateerd dat deze mutatie eveneens voor vermindering van de longfunctie zorgt. Dit komt omdat een stofje dat door de longcellen geproduceerd worden, ook niet goed gaat. Een voorbeeld van een kleurmutatie die het transport beïnvloed, is blauw, of wel de d-factor (dilution). Door deze mutatie blijven teveel melanosomen in het midden liggen en het gevolg is dat de kleur zwart grijsblauw wordt.
Belangrijk is om te realiseren dat mutaties die zorgen voor een kleur verandering, vaak ook andere functies binnen de cellen beïnvloeden. En dit kan gepaard gaan met andere negatieve schadelijke gevolgen.
Bijzonder aan de Russische dwerghamster is zijn wildkleur tekening. Van neuspunt tot aan de staart heeft hij over zijn rug een zwarte streep. Deze zwarte streep wordt een aalstreep genoemd. De aalstreep zie je ook bij andere diersoorten terug zoals bij paarden met een primitieve vachtkleur. De aalstreep ontstaat door een typisch migratiepatroon van igmentcellen (melanocyten) tijdens de ontwikkeling van het embryo. Door selectie zijn bij de meeste modernere paardenrassen de oorpronkelijke tekeningen eruit geselecteerd en verloren gegaan. Bij de Russische dwerghamster zie je bij de meeste varianten de aalstreep, ook bij de zwarte kleur. Daarvan is de aalstreep net iets zwarter en zichtbaar. Bij de mutatie Pearl kan het voorkomen dat de aalstreep door deze 'bontfactor' onderbroken wordt. Je hebt Pearls met een onderbroken aalstreep, maar ook exemplaren die vrijwel geheel wit zijn en nauwelijks een aalstreep hebben.
Verschillend ten opzichte van de Campbelli dwerghamster heeft de Russische dwerghamster een aalstreep die op de kop en in de nek breder wordt. Er zijn fokkers die de Russische dwerghamster voor tentoonstellingen fokken en deze aalstreep recht geselecteerd hebben. Daarvan zie je in de nek minder of geen verbreding.
Naast de aalstreep heeft de Russische dwerghamster een drieboog. Dit is een begrensingslijn tussen de dekkleur en de buikkleur. De intensiteit verschilt per exemplaar. Zo heb je exemplaren die van borst tot over de achterpoot een belijning hebben. Maar veel exemplaren hebben een niet egale belijning. Daarnaast zijn er exemplaren die een wit achterpootje hebben en exemplaren waarvan het achterpootje deels door deze belijning gekleurd zijn. Vaak zijn deze exemplaren donkerder van kleur. Het is namelijk zo hoe donkerder de wildtype hoe duidelijker de drieboog aanwezig is.
Waar de Russische dwerghamster leeft, zijn de verschillen met betrekking tot zomer en winter erg groot. De winter kent soms barre omstandigheden en om dit te overleven krijgen de Russische dwerghamster in de winter een wintervacht. Ze verruilen hun bruine zomerkleur voor een winterkleur die varieert tussen wit en witgrijs. De trigger om in wintervacht te gaan is niet de temperatuur, maar de daglengte. Wel beïnvloed de temperatuur de snelheid waarmee ze hun zomerkleur verruilen voor de winterkleur. Bij koudere omgevingen is dit proces sneller. Onder invloed van het korter worden van de daglengte, waarbij de daglengte ongeveer 8 uur bedraagt, worden hormonen aangemaakt die het wintervacht proces in gang zetten. Wintervacht zorgt ervoor dat ze in de winter een beter schutkleur hebben. Hun vijand is voornamelijk roofvogels en uilen. Maar ook de haarstructuur wijzigt. De haren zijn ongeveer twee millimeter langer en wat donsiger. Zodat ze tegen de koude temperaturen kunnen. Wanneer de daglengte 8 uur blijft en 16 uur donker is, komen ze pas na 110-150 dagen uit hun wintervacht en krijgen ze weer hun zomervacht.
Tot dus ver is bij de Russische dwerghamster slechts één haarmutatie opgetreden. Deze haarmutatie beïnvloed de ontwikkeling van het haar. Het gaat hier om een mutatie dat Golvend haar genoemd is. De haren hebben of krijgen op later leeftijd een krul en zijn niet recht van vorm. De mutatie uit zich bij zwart en zwart gerelateerde kleuren. Er zijn exemplaren die geboren worden geboren met het bijzonder haarstructuur en blijven altijd zo, maar er zijn ook exemplaren die eerst maanden normaal uitzien en pas later krullend en golvend haar krijgen.
Klik hieronder op de slideshow knop of scroll door de verschillende foto's om te zien dat verschillende kleurmutaties en andere mutaties tot prachtige variëteiten leiden.
Bronnen:
De biologie van haarkleur en tekening in knaagdieren van Dr. Marcel AG van der Heyden
http://www.ratbehavior.org/CoatColorMutations.htm
http://www.ratbehavior.org/CoatTypes.htm
Wikipedia, aalstreep
Onderdeel 'Werking van de kleuren van de vacht' is gebaseerd op het artikel van Dr. Marcel AG van der Heyden. Hij schreef voor het N.K.V. jaarboek het artikel 'De Biologie van haarkleur en tekening in knaagdieren'.
Bij de Russische dwerghamster zijn er vele kleurmutaties en één haarvariatie ontstaan zoals Blauw-wildkleur, Zwart en Golvend haar. Maar ook door kruisingen met de ander soort de Campbelli dwerghamster zijn er kleurmutaties van de ene soort overgebracht naar de ander soort. Zo'n kleur is bijvoorbeeld de Geel-wildkleur roodoog. De verschillende variaties kunnen met elkaar gecombineerd worden en leidt tot vele prachtige kleuren.
Werking van de kleuren van de vacht
Haren bestaan uit drie delen: buitenste laag bestaat uit haarschubben, daaronder bevindt zich de schors en centraal binnen het haar het merg. De buitenste laag van het haar, de schors, bevat het pigment. Dit wordt melanine genoemd. Elk haar heeft een eigen haarzakje, ook wel haarfollikel genoemd. De vorming en de groei vindt plaats in het haarzakje. Onder in het haarzakje zit keratinocyten. Keratinocyten zijn cellen die uiteindelijk keratine wordt. Dit is het levenloos materiaal waaruit het haar bestaat. In het haarzakje zit ook melanocyten. Melanocyten cellen maken melanine aan. Melanine is pigment en zorgt voor de kleur. Melanine wordt toegevoegd aan keratine. En dit bepaald de kleur van het haar.
Melanocyt maakt melanine aan. Dit gebeurt in speciale blaasjes in de cel, melanosomen genoemd. De aanmaak van celeiwitten en het transport
hiervan vindt plaats in allerlei typen blaasjes. Een goede vorming van al deze blaasjes is dan ook zeer belangrijk voor het goed functioneren van de cellen in de
verschillende organen. Verschillende eiwitten zijn verantwoordelijk voor de goede vorming en transport van deze blaasjes.
Melanine dat zich in de melanosomen bevindt kent twee soorten pigmenten. Het ene soort is eumelanine (bruin-zwart) en bevat donker pigment. Ander soort is phaeomelanine (rood-geel) en zorgt voor de variatie tussen geel en rood. De combinatie van eumelanine en phaeomelanine bepaalt de haarkleur. Wanneer je naar de dekhaar van een wildkleur Russische dwerghamster kijkt, dan zien we dat het uiteinde van het haar zwart is, dan een deel bruin is en aan de basis eveneens zwart. Deze wildkleur patroon ontstaat omdat tijdens de groei van het haar er achtereenvolgens meer eumelanine, dan pheomelanine en dan weer eumelanine wordt gemaakt.
Wanneer het pigment aangemaakt is, bevindt het zich nog midden in de cel. Het pigment moet het nog naar de haarcel getransporteerd worden. Dit gaat via een meganisme dat je kunt vergelijken met transportbanden. Wanneer het aan de rand van de cel aangekomen is, wordt het melanosoom overgedragen op de keratinocyt, en dat wordt uiteindelijk keratine, het levenloos materiaal waar haren uit bestaan.
Bij de ontwikkeling van het melanosomen en het transport hiervan zijn verschillende genen betrokken. Wanneer door een mutatie één van deze genen beïnvloed of gewijzigd wordt, wordt het proces van pigmentvorming, transport van pigment, de overdracht aan het materiaal dat uiteindelijk haren wordt of de samenstelling van de twee soorten pigmenten verstoort. Kleurmutaties beïnvloeden dit proces. Eén van de bijzondere kleurmutaties is zwart. De mutatie zwart zorgt ervoor dat het meganisme dat ervoor zorgt dat een haar een agouti haar wordt, verstoort wordt. Het zorgt ervoor dat er een constante stroom van eumelanine aangemaakt wordt. Daardoor verdwijnt de agouti haaropbouw en wordt het haar egaal zwart van kleur. De meeste mutaties zorgen voor haperingen in het proces waardoor de kleur lichter wordt. Visueel geeft dit het grootste effect met zwarte pigmenten. We noemen dit dan ook wel verdunnen en de mutaties zelf worden verdunningsfactoren genoemd. Wanneer bijvoorbeeld door een mutatie minder eumelanine en meer pheomelanine gemaakt wordt, wordt de kleur van het haar geel.
Daarnaast zijn er nog twee genen bekend die het algehele processen in het lichaam regelen. Deze twee genen hebben ook invloed op de vachtkleur. Dit zijn mottled (gevlekt) en toxic milk. De eiwitten die door deze genen worden aangemaakt en aangestuurd, zijn betrokken bij het metabolisme van koper in het lichaam. Koper maakt deel uit van het enzym tyrosinase. Dit enzym zet animozuur om in pigment. Zonder koper kan er geen melanine gemaakt worden. Een bekende mutatie die voor een afwijking in het enzym tyrosinase zorgt, is albino. Albino zorgt voor dat het enzym tyrosinase inactief wordt. De haren worden daardoor geheel wit van kleur.
Je moet je realiseren dat deze zelfde genen eveneens betrokken zijn bij de vorming van andere celblaasjes en transport van andere celblaasjes, bijvoorbeeld voor de aanmaak en transport van stollingseiwitten. Bij verschillende kleurmutaties is ook geconstateerd dat er problemen zijn bij de bloedstolling. Een ander voorbeeld is de b-factor, ook wel bruin genoemd. Deze mutatie zorgt ervoor dat zwart pigment bruin wordt. Bij de muizen is geconstateerd dat deze mutatie eveneens voor vermindering van de longfunctie zorgt. Dit komt omdat een stofje dat door de longcellen geproduceerd worden, ook niet goed gaat. Een voorbeeld van een kleurmutatie die het transport beïnvloed, is blauw, of wel de d-factor (dilution). Door deze mutatie blijven teveel melanosomen in het midden liggen en het gevolg is dat de kleur zwart grijsblauw wordt.
Belangrijk is om te realiseren dat mutaties die zorgen voor een kleur verandering, vaak ook andere functies binnen de cellen beïnvloeden. En dit kan gepaard gaan met andere negatieve schadelijke gevolgen.
De wildkleur tekening
Bijzonder aan de Russische dwerghamster is zijn wildkleur tekening. Van neuspunt tot aan de staart heeft hij over zijn rug een zwarte streep. Deze zwarte streep wordt een aalstreep genoemd. De aalstreep zie je ook bij andere diersoorten terug zoals bij paarden met een primitieve vachtkleur. De aalstreep ontstaat door een typisch migratiepatroon van igmentcellen (melanocyten) tijdens de ontwikkeling van het embryo. Door selectie zijn bij de meeste modernere paardenrassen de oorpronkelijke tekeningen eruit geselecteerd en verloren gegaan. Bij de Russische dwerghamster zie je bij de meeste varianten de aalstreep, ook bij de zwarte kleur. Daarvan is de aalstreep net iets zwarter en zichtbaar. Bij de mutatie Pearl kan het voorkomen dat de aalstreep door deze 'bontfactor' onderbroken wordt. Je hebt Pearls met een onderbroken aalstreep, maar ook exemplaren die vrijwel geheel wit zijn en nauwelijks een aalstreep hebben.
Verschillend ten opzichte van de Campbelli dwerghamster heeft de Russische dwerghamster een aalstreep die op de kop en in de nek breder wordt. Er zijn fokkers die de Russische dwerghamster voor tentoonstellingen fokken en deze aalstreep recht geselecteerd hebben. Daarvan zie je in de nek minder of geen verbreding.
Naast de aalstreep heeft de Russische dwerghamster een drieboog. Dit is een begrensingslijn tussen de dekkleur en de buikkleur. De intensiteit verschilt per exemplaar. Zo heb je exemplaren die van borst tot over de achterpoot een belijning hebben. Maar veel exemplaren hebben een niet egale belijning. Daarnaast zijn er exemplaren die een wit achterpootje hebben en exemplaren waarvan het achterpootje deels door deze belijning gekleurd zijn. Vaak zijn deze exemplaren donkerder van kleur. Het is namelijk zo hoe donkerder de wildtype hoe duidelijker de drieboog aanwezig is.
Wintervacht
Waar de Russische dwerghamster leeft, zijn de verschillen met betrekking tot zomer en winter erg groot. De winter kent soms barre omstandigheden en om dit te overleven krijgen de Russische dwerghamster in de winter een wintervacht. Ze verruilen hun bruine zomerkleur voor een winterkleur die varieert tussen wit en witgrijs. De trigger om in wintervacht te gaan is niet de temperatuur, maar de daglengte. Wel beïnvloed de temperatuur de snelheid waarmee ze hun zomerkleur verruilen voor de winterkleur. Bij koudere omgevingen is dit proces sneller. Onder invloed van het korter worden van de daglengte, waarbij de daglengte ongeveer 8 uur bedraagt, worden hormonen aangemaakt die het wintervacht proces in gang zetten. Wintervacht zorgt ervoor dat ze in de winter een beter schutkleur hebben. Hun vijand is voornamelijk roofvogels en uilen. Maar ook de haarstructuur wijzigt. De haren zijn ongeveer twee millimeter langer en wat donsiger. Zodat ze tegen de koude temperaturen kunnen. Wanneer de daglengte 8 uur blijft en 16 uur donker is, komen ze pas na 110-150 dagen uit hun wintervacht en krijgen ze weer hun zomervacht.
Haarmutatie golvend haar
Tot dus ver is bij de Russische dwerghamster slechts één haarmutatie opgetreden. Deze haarmutatie beïnvloed de ontwikkeling van het haar. Het gaat hier om een mutatie dat Golvend haar genoemd is. De haren hebben of krijgen op later leeftijd een krul en zijn niet recht van vorm. De mutatie uit zich bij zwart en zwart gerelateerde kleuren. Er zijn exemplaren die geboren worden geboren met het bijzonder haarstructuur en blijven altijd zo, maar er zijn ook exemplaren die eerst maanden normaal uitzien en pas later krullend en golvend haar krijgen.
Foto van een Russische dwerghamster met de kleur zoals hij in de natuur heeft
Foto's van verschillende kleuren en variëteiten
Klik hieronder op de slideshow knop of scroll door de verschillende foto's om te zien dat verschillende kleurmutaties en andere mutaties tot prachtige variëteiten leiden.
Bronnen:
De biologie van haarkleur en tekening in knaagdieren van Dr. Marcel AG van der Heyden
http://www.ratbehavior.org/CoatColorMutations.htm
http://www.ratbehavior.org/CoatTypes.htm
Wikipedia, aalstreep
Onderdeel 'Werking van de kleuren van de vacht' is gebaseerd op het artikel van Dr. Marcel AG van der Heyden. Hij schreef voor het N.K.V. jaarboek het artikel 'De Biologie van haarkleur en tekening in knaagdieren'.