Blog over hamsters

64 dagen duurt het om nieuw zaad te maken. Bij de mens althans. Andere soorten hebben een productie die korter of langer is, of zelfs varieert per moment. Waarom?

Steven Ramm van de universiteit van Liverpool vergeleek het sperma van vijftig verschillende zoogdieren, van huismuis tot chimpansee. Geen dirty job overigens, hij veegde meerdere onderzoeken naar zaadproductie op een hoop en vergeleek die. Daaruit concludeerde de Brit dat zowel zaadconcurrentie als lengte van de zaadcel die productie beïnvloeden (Biology Letters, 15 oktober).

Wanneer een vrouwtje met meer dan een mannetje paart, moeten de verschillende zaadcellen met elkaar concurreren. Wanneer bijvoorbeeld een haan een hen besprongen heeft en vervolgens maakt de buurman een vluggertje met haar, is het slim om snel een nieuwe portie zaad in voorraad te hebben om het vrouwtje nog een keer te bevruchten. Dat vergroot de kans dat de dame zijn nakomelingen krijgt. Een haan voert zijn zaadproductie zelfs op naarmate er meer concurrenten in de buurt zijn. Dieren met veel zaad hebben bovendien - misschien niet erg verrassend - grotere ballen, concludeert Ramm.

Toch kan het voordelig zijn om langer over je zaadproductie te doen. Dan is er meer tijd om zaadcellen met langere zwiepstaarten te maken. Die zwemmen stukken sneller dan snel-klaar-zaad. Voor sommige monogame diersoorten zoals de mens is dit een betere strategie. Zo weet je in ieder geval dat je zaad de eicel bereikt. "De kampioen 'lang zaad' is overigens de Chinese hamster (Cricetulus griseus)", vertelt Ramm. Dat is met een kwart millimeter bijna vijf keer zo lang als dat van de mens.

Frederique Melman