Blog over hamsters

Als je ZooEasy als stamboomregistratiesysteem (mooi scrable woord!) gebruikt, dan wordt de inteeltcoëfficiënt voor je berekend. En dan ga je maar vanuit dat de software dit goed berekend. Maar software kan dit alleen maar berekenen als ze voldoende informatie hebben over de voorouders. En als je een stamboom van een hamster invoert met drie generaties, dan gaat ZooEasy daarmee rekenen. En dat moet je in je achterhoofd houden.

Wat is inteeltcoëfficiënt?

In mijn eigen woorden zeg ik: het is het percentage verwantschap. Eigenlijk de kans dat genen van gemeenschappelijke voorouders bij elkaar komen.

Hoe lager het inteeltcoëfficiënt is, hoe beter dit is. Hoe hoger het getal, hoe groter de kans aanwezig is dat recessieve genen bij elkaar komen. Hoe groter het inteeltcoëfficiënt is, hoe meer gemeenschappelijke genen aanwezig kan zijn, hoe lager de diversiteit is.

Wat is acceptabel?

Even voor de mensen die Google gebruiken, dit is per diersoort verschillend en afhankelijk van wat aan problemen voorkomen. Bij hamsters is het gelukkig zijn dat het om knaagdieren gaat die van nature weinig genetische defecten kennen en van nature veel voorplanten. Van een kleine populatie moeten in de natuur naar een grote populatie kunnen.

Bij hamsters is het ook nog eens heel persoonlijk wat je acceptabel vindt.

Algemeen geldt:

> 25% is incest
12,5% < en < 25% is nauwe inteelt
5% < en < 12,5% is matige inteelt
< 5% is geringe inteelt

Outcross

Maar doe na een hoge inteeltcoëfficiënt resultaat een outcross. Dit betekent dat je een kruising maakt met geheel onverwant exemplaar. Daardoor is de kans dat de volgende generatie genen bij elkaar komen minimaal.

Mag je twee hamsters met een hoge inteeltcoëfficiënt onderling kruisen?

Als je deze vraag stelt, begrijp je het eigenlijk niet. Want het gaat niet om de uitkomsten van de voorouders, maar om de uitkomst van de hamster. Hoge uitkomst van het inteeltcoëfficiënt van de voorouders zegt alleen iets over hunzelf, tenzij het om gemeenschappelijke voorouders gaat. Maar dan nog moet je alleen naar de uitkomst van de hamster kijken.

Of wel hoge IC x hoge IC zonder gemeenschappelijke voorouders = 0% IC.

Standaard uitkomsten

Ouder x Kind => 25 %
Broer x Zus => 25 %
Halfbroer x Halfzus => 12,5 %
Ouder x Kleinkind => 12,5 %
Neef x Nicht = 6,25 %
Zoon x Kleindochter = 6,25 %
Kleinzoon x Kleindochter = 3,13 %
Achterneef x Achternicht => 1,56 %

Inteeltcoëfficiënt berekenen

FX = SOM VAN [(½^(n1+n2+1)) * (1+FA)]

Daarbij is:
FX = inteeltcoëfficiënt van individu x
n1 =aantal generaties van ouder 1 van x tot aan gemeenschappelijke ouder
n2 =aantal generaties van ouder 2 van x tot aan gemeenschappelijke ouder
FA =inteeltcoëfficiënt van de gemeenschappelijke ouder

En de meesten van ons zullen nu denken: daar snap ik helemaal niets van! Het is 1/2 tot de macht hoe groot de afstand is vermenigvuldigd met het inteeltcoëfficiënt van gemeenschappelijk ouderdier.

Simpel berekenen

Wat je beste kunt doen is de stamboom voor je neerleggen. En bij de verste familieleden beginnen met het noteren van hoeveel procent zij gemeenschappelijke genen hebben t.o.v. de partners kant. En dan terug rekenen naar de hamster waar het om gaat. Je berekent feitelijk hoeveel procent gemeenschappelijk DNA aanwezig is. Links in het voorbeeld gaat het om eenzelfde ouderdier. De generatie erop bekijk je van elkaar hoeveel gemeenschappelijk DNA aanwezig is. Moeder krijgt 50% van DNA van Opa1. T.o.v. vader hebben zij 25% gemeenschappelijk DNA.

Voorbeelden





Wat als dit niet wilt berekenen

Om zo min mogelijk risico te lopen, zorg dan ervoor dat de ouders, voorouders en daarvoor (dus drie generaties) geen gemeenschappelijke voorouders aanwezig zijn in de zin van zelfde ouderdieren, broer of zus. Stel dat in de vierde generatie eenzelfde ouder zit, dan bedraag het inteeltcoëfficiënt maar 1,56%.

Grafisch weergave van gemeenschappelijk voorouder en het inteeltcoëfficiënt:



Bron plaatje: Paul A.M. van Dongen, inteelt, uitteelt en incent. Onder staat de uitkomst F inteeltcoëfficiënt.