Een paar jaar geleden is bij de Russische dwerghamster een nieuwe mutatie ontstaan. Deze kleur noemen wij Mandarijn. Wanneer je deze kleur combineert met Blauw-wildkleur, dan krijg je de kleur Camel. Deze twee kleuren zijn erg mooi en er wordt op dit moment heel veel mee gefokt. Het vererft dominant en de fok gaat dan ook erg gemakkelijk. Maar toch is er iets wat vreemd is: er zijn steeds meer Mandarijnen/Camels die te veel drinken.
Mandarijn
Camel
Op dit moment krijg ik steeds vaker e-mails van mensen met de vraag hierover. Niet alleen van mensen die een huisdier hebben, maar ook van kleinschalige hobbyfokkers die via diverse websites bij mij terecht komen. Ook zelf constateer ik steeds vaker dat bij mijn eigen Mandarijnen en Camels exemplaren zijn die te veel drinken. Daarnaast kreeg ik een e-mail van een fokker uit Rusland met de melding dat hun Mandarijnen soms ook te veel drinken. Het is alweer ruim 1,5 jaar geleden dat ik een paar Mandarijnen aan fokkers in Rusland gegeven heb. En die stammen af van de eerste fokdieren.
Dit is dan ook de reden voor mij om alert te zijn, te onderzoeken en het bespreekbaar te maken. Monique van Nieuwamerongen heeft zelf ook ervaring op dit gebeid en samen hebben wij heel veel over dit onderwerp gesproken en onderzoeksresultaten uitgewisseld. Op haar advies heb ik teststrips voor urine analyse gekocht en ben ik mijn dieren gaan testen. De teststrips gaven bij een aantal Mandarijnen/Camels aan dat ze een lichte hoeveelheid suiker in hun urine hebben. Daarna heb ik een aantal jongen van deze dieren gehouden. De testresultaten van deze dieren logen er niet om: bij een aantal van deze dwerghamsters kleurde de stick tot het maximum. Maar ook exemplaren waarvan de teststrip niet verkleurde en die dus geen suiker in hun urine hebben, brengen exemplaren voort met een lichte vorm van suikerziekte.
Een plashoek van 2-3 dagen van een Mandarijn/Camel die te veel drinkt
Het vreemde is dat er slechts een beperkt aantal heel erg veel drinken. Deze exemplaren hebben dan ook hele grote plashoeken. En bij deze exemplaren wordt bij een teststrip het maximum aangegeven. Maar niet elke Mandarijn/Camel waar een maximum wordt aangegeven, drinkt veel. Er zijn ook exemplaren die totaal niet veel drinken en waar je niets aan merkt, maar waarbij toch suiker in de urine geconstateerd wordt.
Ik heb ook de Wildkleuren en de Blauw-wildkleuren gefokt uit een Mandarijn of Camel getest. Bij geen van deze nageslachten heb ik suiker in de urine geconstateerd. Het lijkt er sterk op dat het kleurgebonden is. Daarnaast kan ik me discussies op evenementen van 2005 / 2006 herinneren over de bouw en type van de Mandarijn/Camel. De discussie ging over waarom de Mandarijnen zo mooi van bouw en type waren, terwijl de wildkleuren uit dezelfde nesten slechter van bouw en type waren. Misschien is er een verband? Mij is vertelt dat dikke dieren eerder suiker in hun urine hebben. Daarnaast kan diabetes voor dikke dieren zorgen.
Gelukkig ondervinden de meeste Mandarijnen/Camels geen problemen, ongeacht dat er suiker in hun urine geconstateerd wordt. Toch wil ik fokkers adviseren om zeer alert te zijn en hun dieren op suiker te testen. Zelf heb ik besloten om alleen met exemplaren door te fokken waarvan de teststrip na het testen totaal niet van verkleurd.
Ook wil ik erop wijzen dat dit artikel gebaseerd is op eigen ervaringen en gesprekken met andere fokkers over dit onderwerp. En dat ik geen medisch specialist ben op dit gebied. De vraag is of het om diabetes gaat. Ik heb aan Dr. Marcel A.G. van der Heyden gevraagd hoe hij er tegen aan keek. Hij wees mij op het feit dat wanneer het om een nierprobleem gaat, er ook suiker in de urine geconstateerd kan worden. Hij adviseert om een keer bloed te laten testen.
Uitleg met betrekking tot het testen
Bij de apotheek kan je voor ongeveer €10 - €15 teststrips voor urine-analyse kopen (Clinistix / Diabur-test 5000). In één busje zitten 50 teststrips. Na het open maken zijn de teststrips ongeveer een half jaar lang houdbaar. Je zet een dwerghamster in een lege transportbakje en dan is het wachten op het moment dat de dwerghamster gaat plassen. Wanneer de dwerghamster voer uit zijn wangzakken gooit, dan is het verstandig om dit weg te gooien. Wanneer in zijn urine voer komt te liggen, kan dit de testresultaten negatief beïnvloeden (ik heb zelf een keer voerbrokjes in urine gegooid en daarna getest, toen gaf de teststrip aan dat er sprake was van suiker).
Wanneer de dwerghamster een plasje heeft gedaan, dan kan je een teststrip even in de urine leggen en daarna kijken of het opkleurt. Lees voor het testen de handleiding van de teststrips eerst goed door. Sommige teststrips kleuren binnen 10 seconden op en bij andere duren het veel langer en geven via kleur aan hoeveel suiker in de urine geconstateerd wordt.
Wanneer de test positief is, kan je het beste de test nogmaals nog een keer doen. Het is namelijk zo dat een dwerghamster die bang is, ook positief kan testen. Angst kan de test beïnvloeden.
Een schoon plasje
Een teststrip Clinistrix
Je legt de teststrip even in de urine
Wanneer het ligt paars wordt, is het een lichte vorm, wanneer het donker paars wordt dan is het een zware vorm
Diabur-test, geen suiker
Diabur-test, lichte vorm van suiker
Afwijking drie tenen
Bij de Mandarijnen/Camels waar ook suiker geconstateerd wordt, kan het soms voorkomen dat de poten een aantal tenen missen. Bij het selecteren moet je alert zijn dat er geen tenen ontbreken.
Diabetes bij Russische dwerghamsters
Niet alleen bij de Mandarijnen/Camels komt diabetes voor. Heel veel mensen denken dat alleen bij de Campbelli dwerghamster diabetes voor komt. Maar dat is niet het geval. De Campbelli dwerghamster is bekend omdat enerzijds het heel vaak voor komt en anderzijds omdat ze hiervoor in het laboratorium gebruikt zijn. Bij de wilde exemplaren van de Russische dwerghamsters uit Siberië die door Hannover Universiteit (TiHo) gehouden worden, komt bij 4% diabetes voor.
Diabetes
Wanneer je met dwerghamsters fokt, is het verstandig om zo af en toe de fokdieren op diabetes te testen. Testen voor de zekerheid kan geen kwaad! Maar ga bij de normale kleuren niet slechts op de test met de sticks af. Wanneer een dwerghamster in een lege transportkooitje gezet wordt, kan het angstig worden en dit kan de test negatief beïnvloeden. Daarom kijk ik altijd naar meerdere signalen: drinkt het te veel, zijn de urine plekken te groot en is de test positief, dan is er zeke iets mis!
Update 2008
Het lijkt erop dat er steeds meer en meer Mandarijnen drink problemen hebben. Er zijn nu veel meer Mandarijnen die toch last hebben. Daarom adviseer ik beginnende fokkers om niet met de Mandarijn kleurslagen te fokken. En adviseer ik ervaren fokkers om heel selectief met de Mandarijnen te fokken en slechts met Mandarijnen afkomstig van andere goede fokkers.
Martin Braak (c) april 2007
Met dank aan Monique van Nieuwamerongen voor het uitwisselen van informatie en het nemen van tijd voor gesprekken over dit onderwerp.
Update 17 september 2008
Erbij gezet dat de test door angst negatief beïnvloed kan worden.